نبات زعفرانی، یا همان rock candy ، نوعی شیرینی است که از بلورهای شکر تشکیل شده است. این شیرینی، در اصل یکی از قدیمی‌ترین شیرینی‌ها در جهان است و در ایران و بسیاری از کشورهای جهان به دلیل خواص دارویی و شیرین شدن غذاها، استفاده می‌شود. در این مقاله، به معرفی نبات و خواص نبات زعفرانی، تاریخچه و مبانی تولید نبات، روش‌های مصرف نبات، انواع نبات، و همچنین مزایا و معایب این شیرینی می‌پردازیم.
تاریخچه تولید نبات
استفاده از نبات، به سال‌های قبل از میلاد در ایران و هند برمی‌گردد. در این دو کشور، شیرینی نبات به عنوان یک شیرینی روزانه مشهور است. نبات در ابتدا تنها در صنعت تهیه دارو بکار می‌رفت و برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت.
وجود نبات در تمدن‌های قدیمی، ارزش این شیرینی در دورانی که شکر نه به صورت موجود و نه به صورت گسترده در دسترس بود، را نشان می‌دهد. البته امروزه، شکر به راحتی در دسترس است و نبات به تنهایی در بسیاری از کشورهای جهان به صورت غیر رسمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نبات اصلی به عنوان شیرینی که از بلور شکری تشکیل شده است معروف است، اما تعداد زیادی از شیرینی‌ها همچون نبات از نوع ویژه دیگری از شکر تهیه شده‌اند. نبات از نوعی شکر قلیایی به نام اوره‌هیدروکسید با واسطه طی فرآیند شیمیایی تهیه می‌شود، که شیرینی انگور نیز از این نوع شکر تهیه می‌شود.
روش‌های مصرف نبات
نبات معمولاً به صورت یک شیرینی کوچک و کریستالی، که از بلورهای شکری سخت تشکیل شده است، معروف است. این شیرینی به صورت معمول با ذوب کردن بلورها در آب، به صورت نوشابه یا شربت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مصرف این شیرینی هم به عنوان یک خوراکی و هم به عنوان یک دارو صورت می‌گیرد، بنابراین خواص نبات زعفرانی در کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در دنیای غذایی، نبات به دلیل خاصیت شیرین‌کننده آن به مشروبات، کیک‌ها، کلوچه‌ها و دسرها اضافه می‌گردد.
انواع نبات
نوع‌های مختلفی از نبات وجود دارد که به شکل بلور سخت شکری درآمده‌اند و این بلورها می‌توانند به شکل رنگارنگ باشند. اغلب بلورهای نبات نازک و قابل شکستن هستند و اندازه آنها معمولاً بین ۵ تا ۳۰ میلیمتر است.
مزایا و معایب نبات
نبات، به دلیل ترکیباتی که در آن وجود دارد، دارای خواصی است که می‌تواند برای بهبود سلامتی بسیار مفید باشد. این شیرینی، مقدار زیادی نمک آلود ندارد و از این رو می‌تواند برای کسانی که قصد کاهش مصرف نمک را دارند، مفید باشد.
به طور کلی، نبات یکی از شیرینی‌های دارای خطر کمتری برای سلامتی است و خواص نبات زعفرانی بیشتر است. با این حال، مصرف این شیرینی در عمده میزان می‌تواند باعث افزایش میزان قند خون شود و برای کسانی که مبتلا به دیابت هستند، مشکل ساز باشد. همچنین، مصرف بیش از حد شیرینی نبات می‌تواند به عوارضی مانند ایجاد چربی در کبد، مشکلات گوارشی و کاهش خاصیت‌های قوای جنسی منجر شود.
بهتر است مصرف نبات به میزان متعارف و بدون افراط در مصرف برای بهره بردن از خواص آن، رعایت شود. همچنین، افرادی که به دنبال کاهش مصرف نمک هستند، می‌توانند نبات به عنوان یک جایگزین مناسب برای نمک استفاده کنند.
خواص نبات زعفرانی
استفاده از نبات، علاوه بر خواص شیرین کنندگی، به دلایلی مانند خواص ضدباکتریایی، ضد التهابی، ضد اضطراب، ضد استرس، درمان خشکی دهان، قند خون، کمک به فرآوری مواد غذایی و موارد دیگر در سلامتی بسیار مفید واقع می‌شود.
در ادامه به بررسی خواص نبات زعفرانی می‌پردازیم:
۱. خواص ضدباکتریایی: نبات به عنوان یک ضدعفونی کننده طبیعی شناخته شده است. برای رفع عفونت‌های آلودگی مثل عفونت‌های ادراری و خفگی، مصرف نبات می‌تواند مفید باشد.
۲. خواص ضد التهابی و ضد استرس: نبات به کاهش التهاب و استرس کمک می‌کند. با مصرف نبات، افراد می‌توانند از پیشرفت بیماری‌های التهابی چون آرتروز، آسم و دیگر بیماری‌های التهابی پیشگیری کنند.
۳. خواص درمانی برای خشکی دهان: مصرف نبات می‌تواند خشکی دهان را نظم بخشی کند. این مساله معمولاً در بیماران با پیشگیری کردن تولید ترشحات دهانی خشکی دهان را پیشگیری می‌کند.
۴. کمک به کنترل قند خون: نبات به دلیل دارا بودن قند ساده، می‌تواند کمک به کنترل قند خون کند. با افزایش قند خون، ممکن است بیمارانی با دیابت برای تنظیم سطح قند خون خود به نبات روی آورد.
۵. کمک به فرآوری مواد غذایی: نبات می‌تواند ترشح اسید معده را کاهش می‌دهد. این مواد به کنترل دردهای معده و سوء هاضمه بعد از خوردن غذا کمک می‌کند.
۶. پیشگیری از بیماری‌های قلبی: مصرف نبات به دلیل دارا بودن ترکیباتی همچون آنتی اکسیدان‌ها و فیتوشیمیایی های مفید، می‌تواند به کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک کند.
۷. کمک به تشدید شدن کلسیم در استخوان: طبق یک مطالعه اخیر در مورد خواص نبات زعفرانی، مصرف نبات در افراد میانسال به کاهش میزان از دست دادن استخوان کمک می‌کند. از این رو نبات به یکی از خواص مهم آن می‌شود.
در نتیجه، مصرف نبات می‌تواند به کلیت سلامتی و آرامش جسمی و روانی شما کمک کند و از خطر بیماری‌ها مانند سرطان، بیماری‌های قلبی و غیره پیشگیری کند. با این حال، منابع مختلفی وجود دارد که نباید به صورت بی‌رویه مصرف شود. در صورتی که به هر دلیلی نیاز به مصرف نبات دارید، بهتر است با یک پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
مزایای استفاده از زعفران در نبات
زعفران، از مشهورترین موادی است که در سراسر جهان استفاده می‌شود. این گیاه از دوران باستان در سنت‌های طب قدیم و تندرستی استفاده شده است. در اینجا ما به بررسی خواص زعفران می‌پردازیم:
۱. خواص ضدالتهابی: زعفران می‌تواند به کاهش التهاب و درمان بعضی از بیماری‌های التهابی و ناشی از التهاب از جمله التهاب مفاصل کمک کند.
۲. خواص ضداضطراب: زعفران معروف به خواص ضد اضطراب است و می‌تواند به کاهش سطح استرس و اضطراب کمک کند. خواص نبات زعفرانی می‌تواند به عنوان روشی طبیعی برای کاهش اضطراب و همچنین وضعیت‌های افسردگی مفید باشد.
۳. خواص ضد میگرن: مصرف زعفران به شکل دوره‌ای می‌تواند به کاهش علائم میگرن مانند درد سر، درد چشم، تهوع و بی‌قراری کمک کند.
۴. خواص خوب برای پوست: زعفران می‌تواند به یک پوستی سالم، مرطوب، شاداب و خوشبو کمک کند. خواص ضد باکتریایی زعفران برای کاهش جوش‌های پوستی و پیشگیری از عفونت‌های پوستی مفید است.
۵. کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی: خواص آنتی اکسیدانی زعفران می‌تواند به کاهش خطر بیماری‌های قلبی و سایر بیماری‌های مرتبط با نوزادی کمک کند.
۶. درمان بیماری‌های چشمی: زعفران به عنوان یک درمان طبیعی برای بیماری‌های چشمی مانند افزایش فشار خون چشم، ماکولوپاتی، کمبود خونرسانی چشم و نیز کاهش تردید و شب‌بینی کمک کننده باشد.
۷. افزایش سیستم ایمنی بدن: خواص ضدباکتریایی زعفران به کاهش خطر عفونت‌ها مانند سرماخوردگی و آنفولانزا می‌تواند کمک کند.
نتیجه گیری
به طور کلی، استفاده از نبات به دلیل خواص دارویی و شیرین کننده آن بسیار مورد توجه قرار گرفته است. خواص نبات زعفرانی ضدباکتری، ضد التهابی، درمان خشکی دهان، قند خون و کمک به فرآوری مواد غذایی است. همچنین، مصرف نبات به عنوان یک خوراکی یا دارو می‌تواند به بهبود سلامتی کمک کند. با این حال، بهتر است از میزان متعارف و بدون افراط در مصرف نبات رعایت شود، زیرا مصرف بیش از حد ممکن است برای برخی افراد باعث مشکلاتی مانند ایجاد چربی در کبد، مشکلات گوارشی و کاهش خاصیت‌های قوای جنسی شود. به همین دلایل، در صورت نیاز به مصرف نبات، بهتر است با یک پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
